Edukacja globalna - strona tematyczna Ośrodka Działań Ekologicznych „Źródła”

| | | | | |

Scenariusz zajęć: Mongolia – dostęp do wody

Cel ogólny: uświadomienie znaczenia zwierząt w życiu człowieka, motywowanie do uprawiania sportu.

Cele szczegółowe:
Dziecko

zna znaczenie słów: step, jurta, pasterz, nomad,
wymienia i opisuje sporty narodowe Mongolii: zapasy, łucznictwo i wyścigi konne,
opisuje swój ulubiony rodzaj aktywności fizycznej,
wie, dlaczego uprawianie sportu jest ważne dla naszego zdrowia,
wie, dlaczego zwierzęta są ważne dla życia Mongołów,
potrafi na podstawie fotografii opisać elementy święta Naadam,
potrafi zgodnie uczestniczyć we wspólnej zabawie.

Miejsce: sala lekcyjna z wolną przestrzenią na środku, krzesła ustawione pod ścianami, do zabaw koniecznie większa przestrzeń, sala gimnastyczna korytarz lub teren przed szkołą lub przedszkolny ogródek.

Materiały:
• do zajęć: mapa Azji oraz proporcjonalnej wielkości wycięta z papieru Polska, prezentacja nt. Mongolii lub zdjęcia w dużym formacie, nagranie śpiewu mongolskiego (np. link lub link), nagranie z utworem granym na morinchuur (link), załącznik nr 1 powielony w jednym egzemplarzu i pocięty według linii;
• do gry: chusteczka;
• do domu: powielona dla każdego dziecka domowa karta pracy.

Przebieg zajęć:

Śpiew mieszkańców azjatyckich stepów

Zajęcia rozpocznij od odtworzenia nagrania (link lub link). Wyjaśnij, że ten niezwykły gardłowy śpiew jest specjalnością mieszkańców azjatyckich stepów, choć można go usłyszeć również w innych regionach świata. Step to płaski teren pozbawiony drzew i dosyć suchy. Śpiewak, którego usłyszały dzieci, pochodzi z Mongolii, której duża część to step przechodzący w pustynię Gobi – ogromną, drugą co do wielkości (po Saharze) pustynię na świecie – oraz góry.

Mongolia

Rozłóż mapę i poproś o znalezienie na niej Mongolii. Poproś, aby starsi uczniowie powiedzieli, z kim graniczy Mongolia od południa, a z kim od północy. Połóż na mapie wyciętą z papieru Polskę w odpowiedniej skali, tak aby uczniowie zobaczyli różnicę w wielkości tego kraju. Wyjaśnij, że choć Mongolia jest bardzo dużym krajem, to mieszka tam mniej niż 3 miliony osób, z czego prawie połowa w stolicy. W całym kraju mieszka niewiele więcej osób niż w Warszawie. Więcej niż ludzi jest w Mongolii koni, nie mówiąc o innych zwierzętach (kozy, owce, wielbłądy i jaki, łącznie około 30 milionów), z którymi po stepie wędrują pasterze.

Obejrzyjcie zdjęcia, na podstawie tekstu wprowadzającego i tekstu z załącznika nr 1 opowiedz o życiu w Mongolii. Wprowadź pojęcia „nomad” i „jurta”. Zwróć uwagę zarówno na życie nomadów, jak i mieszkańców miast. Wyjaśnij, że coraz więcej pasterzy zmuszonych jest porzucić swoje pasterskie życie i przenieść się do miast, ponieważ zmiany klimatu spowodowały, że zimy na stepie są zbyt zimne, a stada przez to coraz mniejsze i nomadzi nie są w stanie utrzymać się z pasterstwa.

Dlaczego sport jest ważny?

Zapytaj dzieci, czy uprawiają jakiś sport i jaki. A jakie sporty im się podobają? Czy chcieliby zostać w dorosłym życiu zawodowymi sportowcami? Czy spotkali się kiedyś z jakimiś sportami, których reguł w ogóle nie znali? Zapytaj, dlaczego warto uprawiać sport i ćwiczyć. Dla starszych dzieci odpowiedzi zapisuj na tablicy lub dużym arkuszu papieru. Tak pokieruj rozmową, by wśród odpowiedzi pojawiły się również takie jak: zdrowie, ćwiczenie gibkości, szybkości, precyzji, koncentracji, wytrwałości, przewidywania, siły – są to cechy przydatne w pracy i w codziennym życiu, sport nawet w formie dziecięcych zabaw przygotowuje do życia, poprawia humor, pozwala się zrelaksować, pobyć razem z przyjaciółmi. Starsze dzieci zapytaj, z czego ich zdaniem wynika to, że niektóre sport są bardziej popularne w jednych krajach, a inne w drugich. Czy w Środkowej Afryce albo w Łodzi można trenować narciarstwo zjazdowe? A czy w Skandynawii popularna jest siatkówka plażowa i windsurfing? Od czego jeszcze zależeć może zainteresowanie wybranymi sportami?

Sport i warunki do jego uprawiania

Podziel uczniów na 3-4-osobowe grupy, rozdaj im ikonki sportów z załącznika nr 1 (każda grupa po 2 ikonki) i poproś o wypisanie warunków niezbędnych do uprawiania danego sportu, np. hokej wymaga lodowiska, łyżew, kija i krążka; bieganie – właściwie nic nie jest potrzebne. Poproś również o zastanowienie się, gdzie dana dyscyplina może się rozwijać, a gdzie jej uprawianie jest trudne lub niemożliwe. Przypomnij, że są regiony świata, gdzie przez cały rok jest ciepło lub gorąco, a są takie, gdzie nawet latem jest stosunkowo chłodno, a zimy są długie i mroźne. Wskaż na mapie świata uproszczony podział na strefy klimatyczne (nie nazywając ich, dzieci powinny tylko orientować się, że klimat na Ziemi zmienia się – im bliżej biegunów, tym zimniej i większa różnica między temperaturą letnią i zimową, a im bliżej równika, tym cieplej i mniejsza różnica temperatur w roku). Dodatkowym zadaniem będzie pantomimiczne przedstawienie danej dyscypliny sportowej, tak by inne grupy mogły ją odgadnąć.
Poproś grupy o prezentację sportów, a następnie ich omówienie. Podsumuj: niektóre dyscypliny są sportami dla każdego, można je uprawiać w różnych częściach świata, niezależnie od klimatu, nie są też związane z kosztownymi akcesoriami, inne zaś dyscypliny przypisane są do konkretnych regionów ze względu na warunki, tam też te sporty są najpopularniejsze i uprawia je najwięcej osób. Wymieńcie te sporty, które wydają się najpopularniejsze na świecie. Okazuje się, że jednym z nich jest piłka nożna, dlaczego? Co jest potrzebne do gry w piłkę? Pokaż zdjęcia dzieci grających „w nogę”.

Z młodszymi dziećmi możesz porozmawiać na temat sportów, pokazując im ikony lub zdjęcia różnych dyscyplin sportowych, możesz pokazać również przedmioty związane z jakimś sportem. Zwróć dzieciom uwagę na to, że nie wszystkie dyscypliny można uprawiać latem. Wyjaśnij dlaczego.

Stańcie w dużym kole, tak aby każdy miał trochę miejsca obok siebie. Zaproponuj dzieciom zabawę w odgrywanie sportów. Podawaj kolejno nazwy sportów, a wspólnie w jaki sposób ruchem (można dołożyć element dźwiękowy) można ten sport przedstawić. Wybierz sporty łatwe do odegrania np. bieganie, strzelanie z łuku, tenis (badminton), jazda na nartach, podnoszenie ciężarów, koszykówka). Jeśli dzieci będą miały trudność z zaproponowaniem właściwych ruchów, zaprezentuj im jak pokazać daną dyscyplinę. Kiedy już zostaną wymyślone wszystkie dyscypliny (w młodszych grupach trzy lub cztery, w starszych grupach do sześciu), przećwiczcie je raz jeszcze, a następnie zapowiedz rozpoczęcie „zawodów”. Wciąż wszyscy stoją w kole, zadaniem dzieci będzie udawanie, że biorą udział w niezwykle prestiżowych zawodach międzynarodowych. Twoją rolą będzie zapowiadanie kolejnych dyscyplin. Przypomnij dzieciom, że w zawodach liczy się szybkość, celność i siła. I że wszystko robimy stojąc w miejscu, tak jak przed chwilą.

Uwaga zawodnicy, zaraz rozpoczną się najważniejsze zawody świata. Nasz konkurs rozpoczyna się biegiem. Wszyscy gotowi, do startu, start! Biegniemy w miejscu, szybko, szybko, mijamy kibiców, za chwilę dobiegniemy do stanowiska z łukiem, wszyscy biorą łyki i strzały, naciągamy cięciwę, celujemy w dziesiątkę. Świetnie, zostawiały łuk i biegniemy dalej, czeka na nas piłka do koszykówki i kosz. Wszyscy podnoszą z ziemi piłkę, kozłują i rzucają do kosza. Fantastycznie! Biegniemy dalej. Szybko, szybko. Za chwilę podnoszenie ciężarów, wszyscy zatrzymują się. Przysiad. Chwytamy sztangę. Z wysiłkiem podnosimy ją do góry nad głowę. I puszczamy. Biegniemy dalej. Jeszcze chwila, wskakujemy na narty i zjeżdżamy w dół. Uwaga drzewo. O już widać linię mety. Hura, remis! Złoto dla wszystkich.

Popularne sporty w Mongolii

Dla starszych dzieci:
Zapytaj, dlaczego w Mongolii piłka nożna nie jest tak popularna, jak w innych krajach. Poproś, by uczniowie przypomnieli sobie zdjęcia ilustrujące życie nomadów na stepie. Czego brakuje tam do gry w piłkę? Naprowadź dzieci na właściwą odpowiedź, tj. jest mnóstwo miejsca, piłka też by się znalazła, ale brakuje współgraczy, rodziny rozsiane są po stepie w dużych odległościach od siebie, a do piłki nożnej potrzeba przynajmniej kilku chętnych do gry osób. A jakie sporty mogą być w Mongolii popularne? Obejrzyjcie raz jeszcze zdjęcia. Wyjaśnij, że w Mongolii są trzy sporty narodowe: wyścigi konne, zapasy i łucznictwo. Poproś dzieci, by zastanowiły się, jakie umiejętności wytrenowane w tych sportach mogą przydać się pasterzom i myśliwym żyjącym na mongolskim stepie i na odwrót – jakie sporty wynikają z pastersko-myśliwskiego trybu życia. Wyjaśnij, że w Mongolii już 3-4 letnie dzieci uczą się jazdy konnej. 5-letnie dzieci są dżokejami (wyjaśnij pojęcie) na wyścigach rozgrywanych podczas najważniejszego święta w Mongolii, czyli Naadam. Święto Naadam obchodzone jest co roku 11 lipca, a jego historia sięga 800 lat wstecz, związane jest z trzema mongolskimi sportami.

Konie od niepamiętnych czasów towarzyszą mieszkańcom mongolskich stepów. Jest ich więcej niż ludzi. Mimo że w kraju nie brakuje samochodów terenowych i motocykli, to konie wciąż są podstawowym środkiem transportu.

„Dobry koń (mor), zwłaszcza taki, który wygrywa wyścig w czasie Naadamu, wart jest majątek. Ma zapewnione specjalne traktowanie do końca swych dni, a nawet po swej śmierci, kiedy to jego głowa umieszczana jest w ustronnym, świętym miejscu. Rodzina hodowcy zyskuje szacunek i nagrodę materialną o znacznej wartości (np. samochód terenowy). Liczebność i jakość posiadanego stada zawsze była i nadal pozostaje miernikiem społecznego statusu i bogactwa. W Mongolii istnieje ponoć więcej pieśni o koniach niż o kobietach. Drewniana głowa konia wieńczy gryf ulubionego instrumentu smyczkowego mongolskich muzyków zwanego morinchuur.” (Witold Fedorowicz-Jackowski, „EriinGurwanNaadam – Mongolska Olimpiada”, http://szlakjurt.pl/upload/naadam.pdf) Poproś dzieci, by wytłumaczyły, co według nich może oznaczać powiedzenie, że „Mongołowie są w siodle urodzeni”. Wyświetl film z utworem granym przez Araanza Bat-Ochir na instrumencie morinchuur.

Dla młodszych dzieci:
Wyjaśnij, że w Mongolii są trzy sporty narodowe: wyścigi konne, zapasy i łucznictwo. Wytłumacz, dlaczego dla mieszkańców tego kraju najważniejsze są wyścigi konne i jak bardzo cenione są tam konie.

MONGOLIA

Witamy na stronie tematycznej Ośrodka Działań Ekologicznych "Źródła" poświęconej edukacji globalnej. Ostatnio realizowaliśmy projekt:

"Źródła skutecznej edukacji globalnej"
to nasz kolejny projekt, którego celem było upowszechnianie i podnoszenie jakości EG na pierwszym etapie edukacyjnym (kl. I-III SP). Jest kontynuacją wcześniejszych działań stowarzyszenia poświęconych propagowaniu treści EG wśród najmłodszych.

W ramach projektu: przeprowadzimy badanie ankietowe dot. postaw nauczycieli wobec EG, analizę aktualnych podręczników dla klas I-III pod kątem zawartości treści EG, zorganizujemy roczną Szkołę Trenerów Edukacji Globalnej dla Najmłodszych, cykl kaskadowych szkoleń dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej z mniejszych miejscowości (w roku szkol. 2019/2020), zorganizujemy ogólnopolską konferencję poświęconą EG w nauczaniu wczesnoszkolnym w 2020 r.
Ponadto przygotujemy i wydamy 18 pakietów edukacyjnych na temat Celów Zrównoważonego Rozwoju oraz pięć bajek kamishibai uznanych polskich autorów literatury dziecięcej nt. bioróżnorodności, uchodźstwa, dostępu do wody, dostępu do edukacji oraz dostępu do żywności.

Czas realizacji: sierpień 2018 – kwiecień 2020 r.

Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”
ul. Zielona 27, 90-602 Łódź
tel. 42 632 81 18, kom. 507 575 535
e-mail: office@zrodla.org
www.zrodla.org

Projekt "Źródła skutecznej edukacji globalnej" jest współfinansowany w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w latach 2018-2020.

Bezpłatny program do rozliczenia podatku
za rok 2023 jest już dostępny do pobrania ze strony opp.zrodla.org

Uwaga! Ta strona używa cookie. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.